Bảo hiểm y tế (BHYT) là phương thức bảo vệ sức khỏe về thể chất cũng như tài chính của bạn. Tuy nhiên, trước khi quyết định mua bảo hiểm y tế, bạn cần phân biệt được 2 loại hình bảo hiểm y tế đang được sử dụng.
Các loại hình bảo hiểm y tế ở Việt Nam
Hiện nay, tại Việt Nam có 2 loại hình bảo hiểm y tế:
- Bảo hiểm y tế xã hội, mang tính xã hội không vì mục đích lợi nhuận và được Nhà nước tổ chức thực hiện theo Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12 ngày 14/11/2008 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế số 46/2014/QH13 ngày 13/6/2014. Mọi người dân phải bắt buộc tham gia BHYT theo Luật BHYT.
- Bảo hiểm y tế thương mại (bảo hiểm sức khỏe của các công ty bảo hiểm phi nhân thọ), mang tính kinh doanh, hoạt động có lợi nhuận theo Luật Kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm số 61/2010/QH12 ngày 24/11/2010. Hiện tại có nhiều doanh nghiệp bảo hiểm trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài triển khai loại hình BHYT này.
Phân biệt các loại hình bảo hiểm y tế:
Giống nhau:
- Hai loại BHYT này được thực hiện trên cùng một nguyên tắc là: có tham gia đóng góp bảo hiểm thì mới được hưởng quyền lợi, không đóng góp thì không được hưởng quyền lợi.
- BHYT là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, hoạt động của cả hai loại hình bảo hiểm này đều nhằm để bù đắp tài chính cho các đối tượng tham gia bảo hiểm khi họ ốm đau, bệnh tật, gặp tai nạn…, cụ thể là người mua bảo hiểm sẽ được cơ quan bảo hiểm chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh cũng như chi phí mua thuốc men điều trị.
- Phương thức hoạt động của hai loại hình bảo hiểm này đều mang tính cộng đồng, lấy số đông bù số ít, nghĩa là dùng tiền đóng góp của số đông người tham gia để bù đắp, chia sẻ cho một số ít người gặp phải các vấn đề về sức khỏe.
Khác nhau:
| | BHYT thương mại | BHYT xã hội |
| Nguyên tắc hoạt động | Lợi nhuận Không mang tính nhà nước | Phí lợi nhuận, vì an sinh xã hội Mang tính nhà nước, được ngân sách nhà nước đảm bảo |
| Phạm vi hoạt động | Phạm vi xuyên quốc gia | Phạm vi trong nước |
| Mức đóng BHYT | Mức đóng góp tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng tài chính | Dựa theo mức thu nhập, mức lương cơ sở theo quy định chung |
| Mức hưởng | Theo thỏa thuận quyền quy định trước tỷ lệ thuận với mức đóng | Theo quy định chung của luật BHYT |
Nếu như mục tiêu hoạt động của BHYT thương mại là lợi nhuận thì mục tiêu hoạt động BHYT xã hội là nhằm thực hiện chính sách xã hội của Nhà nước, góp phần ổn định đời sống cho nhân dân. Vì vậy, hoạt động BHYT xã hội là hoạt động phi lợi nhuận và nhằm mục đích an sinh xã hội.
Phạm vi hoạt động của BHYT xã hội chỉ diễn ra trong từng quốc gia. Còn BHYT thương mại có phạm vi hoạt động trải rộng xuyên quốc gia.
Mức đóng, tỷ lệ đóng BHYT xã hội hoàn toàn dựa vào thu nhập từ tiền lương của người lao động, mức lương cơ sở và mức hưởng được thực hiện theo quy định chung của Luật Bảo hiểm y tế. Trong khi quan hệ giữa mức đóng góp và mức hưởng của BHYT thương mại là quan hệ tỷ lệ thuận, tức là ứng với mỗi mức đóng góp nhất định thì khi khám bệnh cũng như điều trị sẽ nhận được một mức quyền lợi tương ứng quy định trước.
BHYT xã hội phi lợi nhuận vì mục tiêu an sinh xã hội
BHYT xã hội thực hiện theo các quy định theo chính sách xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ để đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Trong khi BHYT thương mại thực hiện theo cơ chế thị trường và nguyên tắc hạch toán kinh doanh. BHYT xã hội hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, góp phần thực hiện mục tiêu công bằng, hiệu quả chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Thực hiện BHYT toàn dân là tạo một cơ chế tài chính hướng tới mục tiêu bảo đảm cho mọi người dân đều tiếp cận được các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản. Chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước là "xây dựng hệ thống an sinh xã hội đa dạng, phát triển mạnh hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân".